وحدت در قرآن
پيش از شرح و تفسير آيات نكته‌اي درباره « وحدت» بيان مي شود.
درقرآن كريم واژة «وحدت» بكار نرفته است بلكه از واژه‌هاي «اعتصام»
و «امت واحد» استفاده شده است كه درهمه آن‌ها مسلمانان را به داشتن وحدت تشويق مي‌كند.
آن آيات عبارتند از:
1- وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا
وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ
أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا [آل
عمران/ 103]
و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد، و پراكنده نشويد و نعمت خدا را بر
خود ياد كنيد: آن گاه كه دشمنان [يكديگر] بوديد، پس ميان دلهاى شما الفت انداخت،
تا به لطف او برادران هم شديد.
*****
2- وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ
تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ [آل عمران/
105]
و چون كسانى مباشيد كه پس از آنكه دلايل آشكار برايشان آمد، پراكنده
شدند و با هم اختلاف پيدا كردند، و براى آنان عذابى سهمگين است.
*****
3- حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ
فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن
يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ [آل عمران/ 152]
تا آنكه سست شديد و در كار [جنگ و بر سر تقسيم غنايم] با يكديگر به
نزاع پرداختيد و پس از آنكه آنچه را دوست داشتيد [يعنى غنايم را] به شما نشان داد،
نافرمانى نموديد. برخى از شما دنيا را و برخى از شما آخرت را مىخواهد.
*****
4- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ خُذُواْ
حِذْرَكُمْ فَانفِرُواْ ثُبَاتٍ أَوِ انفِرُواْ جَمِيعًا [نساء/ 71]
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، [در برابر دشمن] آماده باشيد [اسلحه
خود را برگيريد] و گروه گروه [به جهاد] بيرون رويد يا به طور جمعى روانه شويد.
*****
5- إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمْ
وَكَانُواْ شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ [أنعام/ 159]
كسانى كه دين خود را پراكنده ساختند و فرقه فرقه شدند، تو هيچ گونه
مسئول ايشان نيستى.
*****
6- وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا
لَّفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ [أنفال/ 43]
و اگر ايشان را (سپاه دشمن را) به تو بسيار نشان مي‌داد قطعاً سست می‌شديد
و حتماً در كار (جهاد) منازعه مي‌كرديد.
*****
7- وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ
وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ [أنفال/ 46]
و با هم نزاع مكنيد كه سُست شويد و مهابت شما از بين برود.
*****
8- وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً
كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً [توبه/ 36]
و همگي با مشركان بجنگيد، چنانكه آنان همگي با شما مي‌جنگند.
*****
9- إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً
وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ [انبیاء/ 92]
اين است امت شما كه امتى يگانه است، و منم پروردگار شما، پس مرا
بپرستيد.
*****
10- وَإِنَّ هَذهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ
[مومنون/ 52]
و در حقيقت، اين امت شماست كه امتي يگانه است، و من پروردگار شمايم؛
پس از من پروا داريد.
*****
11- وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ
مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعاً [روم/ 31و 32]
و از مشركان مباشيد: از كساني كه دين خود را قطعه قطعه كردند و فرقه
فرقه شدند.
*****
12- إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ
يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنيَانٌ مَّرْصُوصٌ [صف/ 4]
در حقيقت، خدا دوست دارد كسانى را كه در راه او صف در صف، چنان كه
گويى بنايى ريخته شده از سُرباند، جهاد مى كنند.
*****
آيات فوق طبق ترتيب سور شريفه نقل شده است. از جهتي بطور كلّي آيات
را به دو دستة عمده مي‌توان تقسيم كرد: يك دسته، آياتي كه تشويق به وحدت مي‌كند و
دستة دوّم آياتي كه نهي از اختلاف و تفرقه مي‌كند.